محمد کاظم شمس پویا، کارشناس گردشگری دفتر مطالعات، آموزش و برنامه‌ریزی معاونت گردشگری و مجید بهمنی کارشناس گردشگری دفتر مطالعات، آموزش و برنامه‌ریزی معاونت گردشگری در یادداشتی نوشت: «کریپتوتوریسم» (Crypto Tourism) که با نام‌های «گردشگری ارزهای دیجیتال»، «گردشگری رمز ارز» و «گردشگری رمزنگاری‌شده» نیز شناخته می‌شود، پدیده نوظهوری در صنعت گردشگری است که ترکیبی از ارزهای دیجیتال و سفر را در بر می‌گیرد. این نوع گردشگری به گردشگرانی اشاره دارد که عمدتاً مقصدهای پذیرنده رمزارزها را برای سفر انتخاب می‌کنند و از ارزهای دیجیتالی مانند بیت‌کوین برای پرداخت هزینه‌های مختلف سفر استفاده می‌کنند.

مفهوم گردشگری کریپتو نخستین‌بار در سال ۲۰۱۷ پدیدار شد و از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹، چندین شرکت مسافرتی شروع به ارائه برنامه‌هایی برای علاقه‌مندان به کریپتو کردند. برخی از پلتفرم‌ها و خدمات ارزهای دیجیتال نیز در توسعه این شاخه از گردشگری نقش داشتند، مانند کیف پول ارز دیجیتال CoinsBank که چندین سفر دریایی بزرگ با ارزهای دیجیتال را راه‌اندازی کرد.

در سال ۲۰۲۰، توسعه این حوزه به دلیل شروع همه‌گیری و محدودیت‌های مرتبط با آن که کل بخش گردشگری را تحت تأثیر قرار داد، متوقف شد. با این وجود، این بحران یکی از عواملی بود که به گسترش فعالیت‌های مجازی و نیمه مجازی و پذیرش فناوری ارزهای دیجیتال توسط کشورهای مختلف کمک کرد.

هم‌اکنون بسیاری از کشورها و دولت‌ها همچون فنلاند، استونی، دانمارک، استرالیا، اتریش، سوئد، ایالات متحده، چین، کانادا، بریتانیا، هلند، سنگاپور، السالوادور و مالت در زمینه ارزهای دیجیتال پیشتاز هستند و از آن پشتیبانی می‌کنند. بدون تردید کسب و کارهای نوپا (استارت‌آپ‌) در بسیاری از کشورها محصولات و خدمات جدیدی را راه‌اندازی خواهند کرد که به طور ویژه برای گردشگران کریپتو ارائه می‌شوند.

مزایای کریپتوتوریسم 

• آزادی مالی: یکی از ویژگی‌های کلیدی گردشگری کریپتو، امکان پرداخت با ارز دیجیتال است. 

• شفافیت و امنیت تراکنش‌ها: فناوری بلاکچین به معنای شفافیت تراکنش‌ها است. افزون بر این، تراکنش‌های ارز دیجیتال، محافظت کامل از داده‌های شخصی را تضمین می‌کنند.

• غیرمتمرکز بودن: استقلال ارز دیجیتال از بانک‌ها و سایر سازمان‌ها، انجام تراکنش‌ها در آن را حتی در شرایط تحریم نیز ممکن می‌سازد.

• تقویت اقتصاد محلی: کریپتوتوریسم برای کشورهایی که کاربران ارز دیجیتال به آنجا سفر می‌کنند، مفید است. گسترش ارز دیجیتال فرصتی برای مشاغل محلی است تا از فناوری مدرن بهره ببرند و مخاطبان خود را گسترش دهند.

• ساده‌سازی هویت: بلاکچین یک پایگاه داده غیرمتمرکز است که می‌تواند برای ذخیره ایمن اطلاعات مسافر استفاده شود. این موضوع می‌تواند تأیید هویت را در فرودگاه‌ها، هتل‌ها، کنترل مرزها و غیره ساده کند.

• ردیابی چمدان: فناوری بلاکچین اطلاعات مربوط به مسافران و چمدان‌های آن‌ها را ذخیره و ردیابی آن‌ها را آسان می‌کند.

• خودکارسازی برنامه‌های وفاداری: به جای امتیازهای پاداش استاندارد، شرکت‌ها می‌توانند از توکن‌های دیجیتال (دارایی‌های دیجیتال با قابلیت انتقال به دیگران و حفظ ذخیره ارزش در خود) برای انعطاف‌پذیرتر و شفاف‌تر کردن برنامه استفاده کنند.

• چشم‌انداز استفاده از قراردادهای هوشمند برای رزرو و پرداخت: قراردادهای هوشمند، انجام تعهدات توسط هر دو طرف معامله را تضمین می‌کنند. این امر می‌تواند رزرو محل اقامت یا بلیت را امن‌تر و راحت‌تر نماید.

محدودیت‌ها و چالش‌های کریپتوتوریسم؛ با تأکید بر ایران

از مهم‌ترین محدودیت‌ها و چالش‌های کریپتوتوریسم؛ به‌ویژه با تأکید بر شرایط ایران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نوسان ارزهای دیجیتال: قیمت ارزهای دیجیتال می‌تواند در مدت زمان کوتاهی نوسان چشمگیری را تجربه نماید. به عبارت دیگر، قیمت رزرو ممکن است بین زمان رزرو و پرداخت تغییر کند که این موضوع برنامه‌ریزی مالی را پیچیده می‌کند و بر تقاضا و تداوم سفر تأثیر می‌گذارد.

• پذیرش ارزهای دیجیتال در تعداد محدودی از کشورها: حتی در کشورهایی که فناوری رمزنگاری رایج است، همه سازمان‌ها نمی‌توانند پرداخت با ارزهای دیجیتال را پردازش کنند. بنابراین ضرورت دارد گردشگران از گزینه پرداخت پشتیبان بهره‌مند باشند. 

• مشکلات فنی برای کاربران بی‌تجربه: اگرچه خدمات بسیاری برای تسهیل پرداخت‌های رمزنگاری وجود دارد، اما این فناوری می‌تواند برای مبتدیان پیچیده باشد. واژگان و مفاهیم این حوزه و نحوه معامله، خرید و فروش محصولات و پرداخت‌ها در زمره برخی از مشکلاتی است که کاربران و گردشگران را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.

• محدودیت‌های زیرساختی: عدم دسترسی پایدار به اینترنت (با سرعت مناسب) و مشکلات مربوط به شلوغی شبکه بلاکچین، پذیرش نامتوازن در بخش‌های مختلف مسافرتی برخی از مهم‌ترین محدودیت‌های کریپتوتوریسم محسوب می‌شود. شایان ذکر است که بسیاری از پلتفرم‌های مسافرتی هنوز پرداخت‌های رمزارزی را نپذیرفته‌اند و برخی مقاصد گردشگری فاقد تعداد کافی فروشگاه‌ها و خدمات مبتنی بر رمزارز هستند.

فقدان استانداردهای یکسان و عدم پوشش‌های بیمه‌ای در صورت خسارت‌های وارده بر گردشگران و تأسیسات گردشگری، مشکلات مربوط به کیف پول، خطر از دست رفتن سرمایه به علت آدرس اشتباه کیف پول از دیگر چالش‌ها در این زمینه به‌شمار می‌رود. 

در ایران، در سال‌های اخیر در سطح کلانِ تصمیم‌گیری، اقداماتی در دستور کار قرار گرفته است. از جمله می‌توان به تصویب «سند راهبردی جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی ـ مصوب هشتاد و چهارمین جلسه سال 1401 شورای عالی فضای مجازی کشور» و اقدام کلان ردیف بیست و دوم از بند (د) سند راهبردی جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی با موضوع «نظام نامه رمزارز اعم از ایجاد رمزارز ملی و ساماندهی کاربری رمزارزهای جهان‌روا» اشاره کرد که در یک صد و پنجاه و هفتمین جلسه سال 1403کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور تصویب شد.

در این زمینه طبق وظایف درنظرگرفته‌ شده، شورای عالی فضای مجازی باید به کارهایی مانند تکمیل و روزآمدسازی شبکه ملی اطلاعات با اولویت ارائه خدمات پایه فضای مجازی نظیر پیام‌رسان اجتماعی، موتور جستجو، سیستم عامل و خدمات مراکز داده، ساماندهی و توسعه اینترنت اشیا، استقرار نظام هویت معتبر، الزامات و اقدامات مرتبط با کاربری منظومه‌های ماهواره‌ای در فضای مجازی، استقرار نظام رسانه‌ای فضای مجازی، طراحی نظام فضای مجازی سالم، مفید و ایمن یا صیانت از کودک و خانواده اقدام نماید. همچنین تحول ساختاری نظام حکمرانی فضای مجازی کشور، طراحی نظام جامع تنظیم‌گری، طراحی نظام امنیت فضای مجازی و طرح تحول مرکز ملی فضای مجازی نیز طبق این سند به مرکز ملی فضای مجازی سپرده شده است.

بنابراین در دنیای امروز، کریپتوتوریسم به واقعیتی گریزناپذیر تبدیل شده است و می‌توان انتظار داشت که به تدریج گردشگری رمز ارزهای دیجیتال جایگاه خود را در میان انواع گردشگری و ایفای نقش در بخش‌های اقتصادی بیابد. به نظر می‌رسد با پذیرش رمز ارزها، صنعت گردشگری می‌تواند به سمت یک مدل اقتصادی نوین و پایدارتر حرکت کند. در این میان، حمایت از بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان و نخبگان دانشگاهی و فعالان این صنعت برای تقویت پلتفرم‌ها و بهبود و تجهیز زیرساخت‌ها به تسهیل و تحقق گردشگری رمزارزهای دیجیتال یاری می‌رساند.

توسعه خدمات سفر/ گردشگری تخصصی برای کاربران رمزارز و ایجاد پلتفرم‌های سفر/گردشگری مبتنی بر رمزارز، لزوم توجه به افزایش آگاهی و آموزش‌های عمومی و تولید محتوا در این زمینه از دیگر اقدامات در این زمینه به‌شمار می‌رود.

انتهای پیام/